تاریخ: ۵ مارس ۲۰۲۴
منبع: دانشگاه فنلاند شرقی
خلاصه: در یک مطالعه جدید ارزیابی نسبت دور کمر به قد بهعنوان یک معیار ارزان قیمت و دقیقتر جایگزین شاخص توده بدنی (BMI) جهت اندازهگیری چاقی در کودکان و نوجوانان تشخیص داده شد. این اندازهگیری توده چربی اضافی را بهتر تشخیص داد و توده چربی را از توده عضلانی در کودکان و نوجوانان بادقت بیشتری نسبت به BMI ارزیابی میکند.
در یک مطالعه جدید شاخص ارزیابی نسبت دور کمر به قد بهعنوان یک معیار ارزان قیمت و دقیقتر جایگزین شاخص توده بدنی (BMI) جهت اندازهگیری چاقی در کودکان و نوجوانان تشخیص داده شده است. این شاخص اندازهگیری توده چربی اضافی را تشخیص و توده چربی را از توده عضلانی در کودکان و نوجوانان بادقت بیشتری نسبت به شاخص ارزیابی BMI اندازهگیری کرده و تشخیص داد.
این مطالعه با همکاری دانشگاه بریستول از بریتانیا (Bristol)، دانشگاه اکستر از بریتانیا (Exeter) و دانشگاه فنلاند شرقی (Eastern Finland) انجام شد و نتایج آن در نشریه Pediatric Research منتشر شد.
شیوع چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به یک نسبت اپیدمی رسیده است و تقریباً از هر ۴ کودک ۱ کودک در دهه کنونی به آن مبتلا شده است. متأسفانه چاقی در جمعیت جوان با بیماریهای قلبی عروقی، متابولیک، عصبی و اسکلتی عضلانی و مرگ زودرس در بزرگسالی همراه میگردد. تشخیص دقیق اضافهوزن و چاقی در کودکان برای شروع مداخلات اصلاح شیوه تغذیه و فعالیت بدنی بهموقع ضروری است.
برای تقریباً یک نسل، نمودارهای نسبت وزن به قد و BMI برای ارزیابی و تشخیص چاقی کودکان استفاده شده است. با این حال، این ابزارهای ارزیابی در دوران کودکی و نوجوانی ابزار دقیقی نیستند؛ زیرا توده چربی را از توده عضلانی متمایز نمیکنند. بهعنوان مثال، دو کودک با BMI مشابه ممکن است نسبتهای متفاوتی از چربی و توده عضلانی داشته باشند که تشخیص چاقی را در آنها دشوار و غیر دقیق میکند.
ابزارهای گران قیمتی مانند اسکن جذبسنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA) به طور دقیق محتوای چربی و ماهیچه بدن را اندازهگیری میکند، اما این دستگاه بهراحتی در مراکز مراقبتهای اولیه بهداشتی در دسترس عموم افراد خصوصاً مراکز ارزیابی بهداشتی و سلامتی کودکان و نوجوانان نیست. اخیراً آکادمی اطفال آمریکا (AAP) یک دستورالعمل بالینی در مورد چاقی کودکان منتشر کرده و درخواست تحقیقات فوری در مورد معیارهای جایگزین ارزان و دقیق چاقی کرده است.
به نظر میرسد مطالعات نوظهور در بزرگسالان نشان میدهد که نسبت دور کمر به قد، امراض مخاطره آمیز ناشی از چاقی و مرگ زودرس را بهتر از BMI پیشبینی میکند و میتواند ابزاری بالقوه نسبت به شاخص اندازهگیری BMI در بهبود تشخیص چاقی باشد.
با این حال، ارزیابی قبلی در مورد اینکه چقدر اندازهگیریهای نسبت دور کمر به قد با توده چربی و توده عضلانی اندازهگیری شده توسط DEXA در طول رشد از کودکی تا بزرگسالی مطابقت دارد، وجود نداشته است. علاوه بر این، آستانه نسبت دور کمر به قد مورد نیاز برای تشخیص چربی اضافی در کودکان مشخص نیست، از این رو این مطالعه در دستور کار قرار گرفته و انجام شد.
پژوهش حاضر بزرگترین و طولانیترین مطالعه توده چربی و توده عضلانی اندازهگیری شده با DEXA در جهان با استفاده از دادههای کودکان دهه ۹۰ دانشگاه بریستول (همچنین بهعنوان مطالعه طولی والدین و کودکان آوون شناخته میشود) است. این مطالعه شامل ۷۲۳۷ کودک (۵۱ درصد دختر) ۹ساله بود که تا سن ۲۴ سالگی تحت نظارت بودند و پیگیری شدند.
شاخص اندازهگیری BMI نسبت به شاخص اندازهگیری دور کمر به قد در این افراد در سنین ۹، ۱۱، ۱۵، ۱۷ و ۲۴ سالگی اندازهگیری و بررسی شد. هنگامی که دستگاههای مختلف یک متغیر را با شباهت دقیق اندازهگیری میکنند، بهعنوان تطابق کامل دستگاهها با امتیاز ۱۰۰ درصد توصیف میشود.
بهعنوان مثال، دو اسکن DEXA از تولیدکنندگان مختلف، توده چربی را با توافق تقریباً کامل ۹۹ تا ۱۰۰ درصد اندازهگیری میکند.
شاخص نسبت دور کمر به قد با شاخص توده چربی کل بدن و توده چربی تنه اندازهگیری شده با DEXA تطابق بسیار بالایی بین ۸۱ تا ۸۹ درصد داشت، اما با توده عضلانی تطابق کم (۲۴ تا ۳۹ درصد) داشت. BMI با توده چربی کل و توده چربی تنه (۶۵ تا ۷۲ درصد) و توده عضلانی (۵۲ تا ۵۸ درصد) تطابق متوسطی داشت.
از آنجایی که BMI با توده عضلانی اندازهگیری شده با DEXA تطابق متوسطی داشت، تعیین اینکه آیا BMI چربی اضافی یا توده عضلانی را اندازهگیری میکند دشوار است.
نقاط اندازهگیری تلاقی بهینه نسبت دور کمر به قد که شاخص ۹۵ درصدی کل توده چربی را در این پژوهش پیشبینی میکرد، در مردان ۰.۵۳ و در زنان ۰.۵۴ بود. این نقطه اندازهگیری، ۸ نفر از ۱۰ مرد و ۷ نفر از ۱۰ زن را که واقعاً در اندازهگیری انجام شده با تست DEXA چربی اضافی داشتند را شناسایی کرد. نقطه اندازهگیری تلاقی همچنین ۹۳ از ۱۰۰ مرد و ۹۵ از ۱۰۰ زن را که واقعاً چربی اضافی نداشتند را نیز شناسایی کرد.
نقاط تقاطع بهینه اندازهگیری نسبت دور کمر به قد برای اندازهگیری توده چربی بدن در مردان و زنان به طور معمول حدود ۰.۵ برای مردان و ۰.۴۵ برای زنان در نظر گرفته میشود. این نسبتها میتوانند بهعنوان شاخصهای مفیدی برای ارزیابی ترکیب بدن و افزایش خطرات سلامتی برای فرد عمل کنند.
این پژوهش اطلاعات جدیدی ارائه کرد که در بهروزرسانی دستورالعملها و سیاستهای مربوط به چاقی کودکان در آینده مفید خواهد بود. شاخص میانگین نسبت دور کمر به قد در دوران کودکی، نوجوانی و بزرگسالی ۰.۴۵ است، این نسبت دور کمر به قد نسبت به ارزیابی BMI در کلینیکهای کودکان و نوجوانان بهعنوان ابزاری ارزان قیمت برای تشخیص چربی اضافی ارجحیت دارد.
اندرو آگباجه، پزشک و اپیدمیولوژیست بالینی کودکان در دانشگاه فنلاند شرقی، میگوید والدین نباید با نتایج BMI یا وزنکشی فرزندانشان از تناسب بدنی و جلوگیری از چاقی و اضافه وزن کودکان خود دلسرد شوند، آنها میتوانند با بررسی شاخص اندازهگیری نسبت دور کمر به قد کودکشان، با روشی دقیق و بهطور مشخصی کم هزینه، تشخیص دهند که اضافه وزن کودکانشان به دلیل افزایش چربی مازاد است یا خیر.